Koncepcja specjalnych stref ekonomicznych zwiększyła atrakcyjność poszczególnych regionów jako terenów inwestycyjnych. Jej sukces doprowadził do stworzenia Polskiej Strefy Inwestycji, która pozwala lokować nowe inwestycje w wybranej przez przedsiębiorcę lokalizacji.
Polska Strefa Inwestycji została powołana 5 września 2018 roku wraz z wejściem w życie Rozporządzenia Rady Ministrów, które reguluje zasady jej działania. To nowa koncepcja mająca zastąpić w przyszłości stworzone w 1994 roku specjalne strefy ekonomiczne. Systemy działają w podobny sposób. Główną różnicą między nimi jest dowolna lokalizacja inwestycji w przypadku PSI.
Specjalne strefy ekonomiczne
Łącznie w Polsce działa 14 stref. Najstarszą jest SSE Euro-Park Mielec, która obejmuje kilka podstref, w tym Podstrefę Lublin zlokalizowaną w dzielnicy Felin. Na lubelskich terenach inwestycyjnych wydzielonych w 2007 roku, a następnie kilkukrotnie rozszerzanych, zainwestowało 70 przedsiębiorców. Aż 38 z nich skorzystało z zezwoleń.
Wymogiem uzyskania wsparcia w ramach SSE była wartość inwestycji na minimalnym poziomie 100 tys. euro i wkład własny inwestora wynoszący przynajmniej 25% całkowitych kosztów kwalifikowanych inwestycji. Przedsiębiorcy, którzy skorzystali z zezwolenia z tytułu kosztów nowej inwestycji, byli zobowiązani do jej realizacji i prowadzenia działalności na terenie strefowym przez kolejne 5 lat (duże firmy) lub 3 lata (małe i średnie firmy).
Warto zaznaczyć, że w niektórych przypadkach specjalną strefą ekonomiczną mogły zostać objęte firmy, które nie są zlokalizowane na wyznaczonych terenach inwestycyjnych, ale spełniały wszystkie wskazane warunki. Przykładem w Lublinie mogą być PZZ Lubella, Daewon Europe i MW Lublin.
Polska Strefa Inwestycji
Polska Strefa Inwestycji zastąpi SSE dopiero 31 grudnia 2026 roku. Do tego momentu oba systemy będą obowiązywać równolegle. Nowi inwestorzy będą mogli skorzystać jedynie ze zwolnień podatkowych w ramach PSI, podczas gdy firmy, które działają w ramach SSE, pozostaną w niej do momentu wygaśnięcia przyznanego zezwolenia.
Jedną z najważniejszych korzyści płynących ze zmian związanych z systemem udzielania pomocy publicznej przedsiębiorcom w przypadku nowych inwestycji jest to, że nie obowiązują już wydzielone strefy, a inwestorzy mogą realizować swoje inwestycje w dowolnym miejscu na terenie Polski. Zmiana dotyczy również trybu przyznawania pomocy publicznej. Teraz to nie spółka zarządzająca strefą, ale zarządzający obszarem, na którym zostanie zrealizowana inwestycja, będzie wydawał decyzje w imieniu ministra właściwego do spraw gospodarki.
Kto może skorzystać ze wsparcia?
O pozyskanie wsparcia w ramach Polskiej Strefy Inwestycji mogą starać się przedsiębiorcy realizujący nowe inwestycje. Chodzi o otwarcie nowego przedsiębiorstwa, zwiększenie zdolności produkcyjnej funkcjonującego już przedsiębiorstwa, dywersyfikacja produkcji o produkty dotychczas niewytwarzane przez przedsiębiorstwo albo całkowita modyfikacja procesu produkcyjnego.
Przez pomoc publiczną należy rozumieć zwolnienie z podatku CIT/PIT, które w województwie lubelskim obowiązuje przez 15 lat. Ulga podatkowa jest równa iloczynowi intensywności pomocy (zależnej od wielkości i lokalizacji przedsiębiorstwa – w województwie lubelskim będzie to nawet 50% dla dużych, 60% dla średnich i 70% dla mikro i małych firm) i kosztów kwalifikowanych, czyli wydatków inwestycyjnych lub dwuletnich kosztów pracy nowych zatrudnionych w wyniku nowej inwestycji. Kwota minimalnych kosztów inwestycji uzależniona jest od wielkości przedsiębiorstwa – dla dużych firm będzie to od 10 do 100 mln złotych, a dla mikro przedsiębiorców od 0,2 do 2 mln złotych.
Przedsiębiorcy, którzy ubiegają się o przyznanie pomocy publicznej w ramach Polskiej Strefy Inwestycji, muszą spełnić kryteria ilościowe i jakościowe. Ilościowe odnoszą się do minimalnych kosztów inwestycji zależnych od stopy bezrobocia w powiecie właściwym lokalizacji inwestycji, wielkości przedsiębiorstwa i rodzaju inwestycji (przemysł, nowoczesne usługi, prace B+R). Kryteria jakościowe to takie, które określają wpływ nowej inwestycji na zrównoważony rozwój gospodarczy i społeczny obszaru, w którym jest ona realizowana. W województwie lubelskim inwestor musi spełnić przynajmniej 4 z 10 takich kryteriów, czyli o jeden lub dwa mniej niż w innych rejonach Polski.
Kto już działa w ramach PSI?
Nowy system działa od września 2018 roku. Do tej pory z pomocy publicznej skorzystało 26 przedsiębiorstw – tylko tych, które ulokowały nowe inwestycje na obszarach zarządzanych przez zarząd SSE Euro-Park Mielec. W Lublinie jest trzech takich inwestorów. Chodzi o firmę Lingaro – obecnego na globalnym rynku polskiego dostawcę rozwiązań IT, ZNR – zakładu zajmującego się obróbką metali, a także producenta felg stalowych – MW Lublin.
