Pierwszym rozwijanym w Lublinie ekosystemem była Lubelska Wyżyna IT, która szybko osiągnęła zamierzone cele i stała się rozpoznawalna w całej Polsce. Tym samym dziś stanowi przykład dla pozostałych pięciu Wyżyn. Drogą nawiązania współpracy między uczelniami lubelskimi, przedsiębiorcami i instytucjami otoczenia biznesu, a także przy zaangażowaniu potencjalnych beneficjentów, udało się stworzyć prężnie działający ekosystem, który w znacznym stopniu przyczynił się do gospodarczego rozwoju Lublina i zmniejszenia stopy bezrobocia. To wpłynęło na jakość kształcenia lubelskich uczelni, dostosowanie programów studiów do potrzeb lokalnych pracodawców, a także zwrócenie się ku badaniom i sporządzaniu analiz.

Lubelska Wyżyna IT ma duży impakt na inne sektory lubelskiej gospodarki. Współpracuje między innymi z Lubelską Wyżyną Motoryzacyjną i Maszynową oraz Lubelską Wyżyną Lotniczą.

Lublin jako miasto wojewódzkie skupia największą liczbę lekarzy specjalistów, lekarzy dentystów, pielęgniarek, położnych i farmaceutów w regionie. Społeczeństwo staje się jednak coraz bardziej wymagające – rosnąca liczba ludzi starszych oczekuje szczególnej opieki specjalistycznej, a ludzie młodzi coraz chętniej kierują się ku medycynie estetycznej i odnowie biologicznej. Wszystko to rodzi zapotrzebowanie na dobrze wyposażone ośrodki zdrowia i szukanie nowych, wydajnych technologii w zakresie medycyny.

Lubelska Wyżyna Medyczna działa przy Klastrze Lubelska Medycyna – Klaster Usług Medycznych i Prozdrowotnych, czyli platformie współpracy na polu praktyki i nauk medycznych między jednostkami naukowo-badawczymi, uczelniami wyższymi, przedsiębiorcami, podmiotami leczniczymi, instytucjami otoczenia biznesu i jednostkami samorządu terytorialnego. Lubelska Wyżyna Medyczna poprzez zakres badań i wykorzystywanych technologii jest ściśle powiązana z Lubelską Wyżyną Biotechnologiczną.

Biotechnologia i life science to dziedziny, które stanowią ważny filar gospodarki, głównie ze względu na nieoceniony wpływ na zdrowie i jakość życia społeczeństwa. Rozwijanie biotechnologii ma swoje podłoże w badaniach, analizach i innych metodach dążenia do uzyskania nowatorskich, optymalnych rozwiązań. Takie środki posiada Lublin, miasto o tradycjach akademickich, w którym działa ponad sto laboratoriów i pracowni specjalistycznych. Dokonania lubelskich naukowców, a także zaangażowanie środowiska naukowego w kolejne projekty są stale komercjalizowane na potrzeby lokalnych przedsiębiorstw, których w 2018 roku było już ponad trzysta.

Lubelska Wyżyna Biotechnologiczna budowana jest wokół Lubelskiego Klastra Biotechnologicznego, którego zadaniem jest tworzenie sieci powiązań między ośrodkami naukowo-badawczymi i indywidualnymi naukowcami a przedsiębiorcami, potencjalnymi inwestorami i partnerami.

Tradycja przemysłu motoryzacyjnego i maszynowego na Lubelszczyźnie sięga lat 50. ubiegłego wieku i założenia Fabryki Samochodów Ciężarowych. Dziś motoryzacja i budowa maszyn w dalszym ciągu stanową jeden z najprężniej rozwijających się działów regionalnej gospodarki. To także gałąź przemysłu, która stale tworzy nowe miejsca pracy i oferuje atrakcyjne warunki zatrudnienia, w tym wysokość płac. Atutem regionu lubelskiego jest bliskość rynków wschodnioeuropejskich, bliskość regionalnego portu lotniczego, wykwalifikowana kadra techniczna, a także potencjał naukowo-badawczy tkwiący w uczelniach technicznych, parkach technologicznych i ośrodkach transferu technologii.

Lubelska Wyżyna Motoryzacyjna i Maszynowa tworzona jest przy Lubelskim Klastrze Motoryzacyjnym i Maszynowym. Misją ekosystemu jest zbudowanie trwałych relacji między jednostkami naukowymi, przedsiębiorstwami działającymi w zakresie motoryzacji i budowy maszyn, organami władzy samorządowej oraz instytucjami otoczenia biznesu. W efekcie lubelska branża elektromaszynowa ma stać się silną konkurencją na rynku krajowym i międzynarodowym.

Lubelszczyzna od dekad jest niezmiennie związana z przemysłem lotniczym. Na początku XX wieku chlubiła się działalnością Zakładów Mechanicznych Plage i Laskiewicz, dziś jest siedzibą PZL-Świdnik, producenta śmigłowców zarządzanego przez spółkę Leonardo Helicopters. Jednak lubelski sektor lotniczy to nie tylko produkcja, ale również transport i logistyka. Uruchomiony w 2012 roku Port Lotniczy Lublin obsługuje ruch pasażerski, a dodatkowo stanowi punkt przeładunkowy i spedycyjny towarów. W bliskiej okolicy lotniska znajdują centra logistyczne licznych przedsiębiorstw opierających swoją działalność na imporcie i eksporcie dóbr.

Ekosystem Lubelska Wyżyna Lotnicza działa przy Lubelskim Klastrze Zaawansowanych Technologii Lotniczych, a ten z kolei blisko związany jest z PZL-Świdnik. Opiera się na czterech filarach: rozwijaniu współpracy dostawców i kooperantów, szkoleniu lotniczego w aeroklubach i instytucjach zajmujących się szkoleniem pilotów, prowadzeniu prac badawczo-rozwojowych przez uczelnie i instytucje naukowe na rzecz przedsiębiorstw, a także rozwój funkcji cargo.

Koordynatora Klastra: ESTA Cluster

Rok założenia: 2024

Liczba członków w klastrze: 30

Liczba przedsiębiorstw: 30

Liczba instytucji otoczenia biznesu: 0

Liczba szkół wyższych: 0

Charakterystyka klastra:

ESTA Klaster to zamknięta grupa przedsiębiorców, która zrzesza firmy z obszaru IT. W ESTA dzielimy się swoją wiedzą, doświadczeniem oraz wysokiej jakości kontaktami biznesowymi. Wierzymy w długofalowe i szczere relacje, które w naszej opinii są gwarantem rozwoju dojrzałego przedsiębiorcy.

Cele Klastra

Celem stowarzyszenia jest inicjowanie, wspieranie i pomoc w przedsięwzięciach edukacyjnych i biznesowych, w szczególności na rzecz przedsiębiorców, działających w obszarze technologii informacyjnej.

Klaster realizuje cele w szczególności poprzez:

• promowanie działalności swoich członków,
• budowanie wspólnego prestiżu i siły stowarzyszenia,
• inicjowanie i prowadzenie działań umożliwiających członkom nawiązywanie nowych relacji biznesowych oraz pozyskiwanie nowych klientów w kraju i za granicą,
• promocję, wzrost aktywności i konkurencyjności członków stowarzyszenia,
• realizacja wydarzeń i działań mających na celu budowanie długotrwałych relacji biznesowych między członkami stowarzyszenia,
• prowadzenie działalności edukacyjnej

Flagowe projekty Klastra:..

Brak ze względu na krótki czas działania.

Kontakt:
https://estacluster.com/

Informacje ogólne o klastrze:
Nazwa: Klaster Restauratorów i Hotelarzy
Koordynator: Stowarzyszenie Klaster Restauratorów i Hotelarzy
Ilość członków w klastrze: 63
Liczba przedsiębiorstw w klastrze: 47
Rok założenia: 2006

Charakterystyka klastra:
Klaster zajmuje się integracja środowiska restauratorów i hotelarzy w województwie lubelskim, promocją kuchni regionalnej, organizacja konkursów kulinarnych i szkoleń. Zajmowaliśmy się szkoleniami w zakresie HACAP wydając podręcznik ułatwiający zrozumieć zagadnienia oraz pracę zgodnie z zasadami HACAP. Dla członków i ich pracowników organizowane były kursy z angielskiego oraz kuchni regionalnej.

Kontakt: strona www

Informacje ogólne o klastrze:
Nazwa: Wschodni Klaster ICT
Koordynator: Wschodnia Agencja Rozwoju sp. z o.o.
Ilość członków w klastrze: 174
Liczba przedsiębiorstw w klastrze: 158
Rok założenia: 2007

Charakterystyka klastra:
Wschodni Klaster ICT zrzesza firmy sektora MŚP, uczelnie i IOB, które dzięki członkostwu w ramach porozumienia mogą realizować innowacyjne projekty w zakresie technologii informatycznych i telekomunikacyjnych oraz Smart Grid – inteligentnych sieci elektroenergetycznych.

Wschodni Klaster ICT aktywnie uczestniczy w międzynarodowych imprezach promujących  branżę technologii informacyjnych i komunikacyjnych (ICT) – m.in. CeBIT (Niemcy), NASSCOM (Indie), IT&BPO Days (USA), angażuje się również w kreowanie innowacyjnych przedsięwzięć na styku kultury oraz technologii IT/ ICT.

Jednym z unikalnych projektów w tej dziedzinie jest projekt „Lublin.Lokacja.2.0” („Lublin.Location.2.0”), którego celem jest stworzenie zintegrowanego i uniwersalnego opisu miasta w obszarze jego dziedzictwa kulturowego i historii obejmującego multimedialną i hipertekstową opowieść w ramach budowy tzw. miasta inteligentnego (smart city).

„Podróż w czasie” do Lublina z XIV, XVI, XVIII i XX wieku była głównym produktem polskiego stoiska na CeBIT 2013. Zaprezentowana podczas targów kapsuła umożliwiała wirtualny spacer po mieście, którego wizualizacja została wiernie odtworzona na podstawie dokumentacji historycznej.

Kontakt: strona www, fan page

Informacje ogólne o klastrze:
Nazwa: Stowarzyszenie Lubelskie Drewno Regionalny Klaster w Lublinie
Koordynator: Stowarzyszenie „Lubelskie Drewno – Regionalny Klaster w Lublinie”
Ilość członków w klastrze: 70
Liczba przedsiębiorstw w klastrze: 70
Rok założenia: 2007

Charakterystyka klastra:
Stowarzyszenie Lubelskie Drewno – Regionalny Klaster w Lublinie jest organizacją pozarządową powołaną w 2007 roku w ramach projektu 2.6 ZPORR Innowacyjna Sieć Współpracy Rzemiosła w celu wykorzystania  zrębów współpracy przedsiębiorstw, pomocy przedsiębiorcom i ich wzajemnej kooperacji oraz podwyższenia atrakcyjności regionu. Klaster Lubelskie Drewno zrzesza przedsiębiorstwa i instytucje związane z budownictwem domów drewnianych. Prowadzimy również współpracę z ośrodkami badawczymi, uczelniami wyższymi – Politechnika Lubelska, władzami miasta – Urząd Marszałkowski w Lublinie, a także realizujemy projekty europejskie w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. – Promocja zatrudnienia i aktywizacji zawodowej osób pozostających bez pracy i zagrożonych zwolnieniem z pracy

Szkolenia, podnoszenie kwalifikacje osób jak też ich przekwalifikowywanie się. W ostatnich czasie nawiązaliśmy współpracę z  OKIP.W lipcu 2013 r. Ogólnopolski Klaster Innowacyjnych Przedsiębiorstw zawarł porozumienie o współpracy z Klasterem Lubelskie Drewno mające na celu rozwój innowacyjności firm z regionu lubelskiego. Jednocześnie byliśmy uczestnikami I Kongresu Klastrów Polskich w Sejmie chcąc zaznaczyć swoją obecność i zwrócić uwagę na potrzeby naszego regionu w zakresie tanich technologii i innowacyjnych rozwiązań eco w branży drzewnej oraz budowlanej jak też w zakresie pozyskiwania taniej energii. Bierzemy czynny udział w licznych spotkaniach i kongresach Zarządów Klastrów w całym kraju.

Kontakt: strona www

Informacje ogólne o klastrze:
Nazwa: Lubelski Klaster Teleinformatyczny
Koordynator: Stowarzyszenie „Lubelski Klaster Teleinformatyczny”
Ilość członków w klastrze: 77
Liczba przedsiębiorstw w klastrze: 77
Rok założenia: 2008

Charakterystyka klastra:
Ideą powołania Lubelskiego Klastra Teleinformatycznego jest rozpowszechnianie informacji na rynku regionalnym, krajowym oraz zagranicznym o rozwiązaniach spełniających najwyższe standardy technicznej charakteryzujących się wysokim stopniem innowacyjności, Głównym zadaniem jest zrzeszenie przedsiębiorstw prowadzących działalność branżową i powiązanych z nimi instytucji w celu wspierania innowacyjności, promowania firm, instytucji, urzędów, produktów, usług i inwestycji w kadry.

Informacje ogólne o klastrze:
Nazwa: Lubelski Klaster Przedsiębiorstw
Koordynator: Przedsiębiorstwo Techniczno-Budowlane SEBRUK Seweryn Szast
Ilość członków w klastrze: 15
Liczba przedsiębiorstw w klastrze: 13
Rok założenia: 2008

Charakterystyka klastra:
Lubelski Klaster Przedsiębiorstw powstał w 2008 roku. Każda z Firm założycieli wniosła do Klastra kapitał w postaci wiedzy, kontaktów biznesowych, umów z kontrahentami oraz zapału do wspólnej realizacji celu jakim jest „Budowanie silnej marki przy wykorzystaniu efektu synergii klastra”.

Cele Lubelskiego Klastra Przedsiębiorstw:

• stworzenie platformy wymiany informacji, komunikacji i kooperacji pomiędzy uczestnikami Klastra wraz z zestawem narzędzi biznesowych dostępnych on-line
• rozwój współpracy Klastra z firmami, uczelniami, instytucjami, urzędami, organizacjami rządowymi z Lubelszczyzny
• wspólne świadczenie usług na zewnątrz Klastra
• wzajemne świadczenie usług wewnątrz Klastra
• ułatwienie transferu wiedzy wewnątrz Klastra
• realizacja wspólnych projektów biznesowych, edukacyjnych, szkoleniowych i badawczych w celu obniżenia kosztów
• wspólna realizacja projektów oraz inwestycji, których pojedynczy podmiot należący do Klastra nie byłby w stanie zrealizować samodzielnie
• promocja marek oraz produktów Członków Klastra
• pozyskanie zewnętrznych źródeł finansowania (m. in. dotacje z Unii Europejskiej)
• pozyskiwanie zleceniodawców
• promocja idei Klastra
• optymalizacja kosztów operacyjnych oraz redukcja kosztów Outsourcingu
• popularyzacja nowoczesnych technik i technologii wewnątrz Klastra
• wzrost innowacyjności Członków Klastra poprzez wprowadzenie innowacyjnych produktów i usług
• uzyskanie przewagi konkurencyjnej w gospodarce lokalnej i krajowej.

Kontakt: strona www, fan page

Informacje ogólne o klastrze:
Nazwa: Wschodni Klaster Obróbki Metali
Koordynator: Wojewódzki Klub Techniki i Racjonalizacji
Ilość członków w klastrze: 99
Liczba przedsiębiorstw w klastrze: 92
Rok założenia: 2009

Charakterystyka klastra:
Wschodni Klaster Obróbki Metali to powiązanie 99 podmiotów z branży metalowej działających w województwach: lubelskim, świętokrzyskim i podkarpackim.

Firmy należące do klastra zyskują:

• zacieśnienie kontaktów z innymi firmami regionu (integracja środowiska, wymiana informacji, budowanie sieci sprawdzonych podwykonawców),
• wspólny udział w wydarzeniach branżowych (wyjazdy na targi, zagraniczne misje gospodarcze, spotkania z podmiotami zainteresowanymi współpracą),
• łatwiejszy dostęp do jednostek naukowych (wizyty studyjne, transfer wiedzy).

Główne cele klastra to:

• podniesienie konkurencyjności gospodarki regionu poprzez wspólne działania członków Klastra,
• zwiększenie konkurencyjności i innowacyjności przedsiębiorstw branży obróbki metali,
• tworzenie powiązań gospodarczych między przedsiębiorstwami oraz między przedsiębiorstwami a sferą badawczo-rozwojową,
• uzyskanie efektu synergii.

Oferowane usługi świadczone przez firmy należących do klastra obejmują m.in.

• cięcie, gięcie blach,
• hartowanie stali,
• spawanie,
• obróbka skrawaniem,
• wypalanie blach,
• frezowanie, szlifowanie,
• ślusarstwo,
• obróbka cieplna,
• ochrona antykorozyjna,
• testy jakościowe,
• remonty maszyn przemysłu spożywczego i chemicznego,
• montaż, naprawa, modernizacja ciągów technologicznych i dźwignic,
• regeneracja bloków silnikowych,
• przetwórstwo tworzyw sztucznych.

Wśród oferowanych produktów są m.in.:

• zamki, kłódki, akcesoria do drzwi,
• pawilony, ogrodzenia,
• wymienniki ciepła,
• zbiorniki stalowe,
• oprzyrządowanie technologiczne,
• uchwyty, infokioski, obudowy,
• konstrukcje stalowe,
• projektowanie i budowa hal,
• wyroby hutnicze,
• kompletne linie do przetwórstwa spożywczego,
• barierki, balustrady, poręcze,
• drobne elementy metalowe, m.in. dla górnictwa,
• śruby specjalizowane,
• pojemniki i kontenery,
• wytwarzanie i cięcie drutów,
• narzędzia diamentowe i spiekane,
• kotły i piece centralnego ogrzewania.

Członkami Wschodniego Klastra Obróbki Metali mogą zostać wszystkie przedsiębiorstwa zajmujące się obróbką metali, zlokalizowane w Polsce Wschodniej (lubelskie, podkarpackie, świętokrzyskie, podlaskie, warmińsko-mazurskie). Warunkiem przystąpienia jest uzyskanie co najmniej 40% przychodu ze sprzedaży usług z zakresu obróbki metali lub ze sprzedaży własnej produkcji wytwarzanej przy wykorzystaniu procesów obróbki metali.

Koordynator klastra:
Wojewódzki Klub Techniki i Racjonalizacji (WKTiR) powstał w 1962 roku w Lublinie. Jest koordynatorem Wschodniego Klastra Obróbki Metali. Prowadzi także Regionalny Ośrodek Informacji Patentowej. WKTiR jest stowarzyszeniem działającym na rzecz podnoszenia konkurencyjności gospodarki Lubelszczyzny w obszarze kompetencji kadr przedsiębiorstw oraz wykorzystania dostępnych narzędzi postępu technicznego. Świadczy usługi szkoleniowe i doradcze dla firm oraz osób indywidualnych.

Kontakt: strona www

Informacje ogólne o klastrze:
Nazwa: Lubelski Klaster Ekoenergetyczny
Koordynator: Fundacja Rozwoju Lubelszczyzny
Ilość członków w klastrze: 43
Liczba przedsiębiorstw w klastrze: 34
Rok założenia: 2011

Charakterystyka klastra:

W ramach Lubelskiego Klastra Ekoenergetycznego współpracują podmioty zajmujące się energetyką (solarną, wiatrową, wodną i geotermalną) oraz produkcją i wykorzystaniem biomasy na cele energetyczne. Wśród Partnerów Klastra są m.in.: producenci maszyn i urządzeń dla branży OZE, projektanci i wykonawcy instalacji OZE, podmioty zajmujące się gospodarką odpadami przemysłowymi, edukacją wyższą i badaniami oraz efektywnością energetyczną i budownictwem pasywnym.

Koordynatorem Klastra jest Fundacja Rozwoju Lubelszczyzny.

Misją Lubelskiego Klastra Ekoenergetycznego jest  wspieranie wszelkich działań związanych ze zrównoważonym wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii w oparciu o potencjał województwa lubelskiego poprzez opracowywanie i wdrażanie innowacji  technologicznych, produkcyjnych i procesowych, popularyzacja odnawialnych źródeł energii w regionie oraz poprawa efektywności energetycznej i rozwój budownictwa pasywnego.

Do głównych celów strategicznych realizowanych przez Klaster należą:

• zwiększenie udziału energii wyprodukowanej z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii w całkowitym bilansie energetycznym województwa lubelskiego, zwłaszcza przez drobną energetykę rozproszoną;
• podejmowanie działań zmierzających do zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego gmin Lubelszczyzny w oparciu o lokalne zasoby energetyczne, zwłaszcza o odnawialne źródła energii;
• wspieranie rozwoju i promocja lokalnych rozwiązań mających na celu zwiększenie udziału produkcji energii elektrycznej i cieplnej z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii;
• stymulowanie rozwoju nowych technologii i rozwój zaplecza analityczno-badawczego w regionie na potrzeby rozwoju branży energetyki odnawialnej oraz budownictwa pasywnego;
• wspieranie systemu kształcenia kadr dla branży energetyki odnawialnej odnawialnej oraz budownictwa pasywnego.

Kontakt: strona www

Informacje ogólne o klastrze:
Nazwa: Klaster Fotoniki i Światłowodów
Koordynator: Polskie Centrum Fotoniki i Światłowodów
Liczba członków w klastrze: 29
Liczba przedsiębiorstw w klastrze: 25
Rok założenia: 2012

Charakterystyka klastra:
Podstawy polskiej technologii światłowodowej pod koniec lat siedemdziesiątych XX w. stworzył zespół badawczy Pracowni Technologii Światłowodów UMCS w Lublinie. Od tamtego czasu w naszym kraju prowadzone są zaawansowane badania z zakresu fotoniki, która została niedawno uznana przez Komisję Europejską za jedną z pięciu kluczowych technologii dla strategii rozwoju Europy. Odpowiednie działania, rozwój, dotacje i inwestycje w fotonikę mogą przesądzić o konkurencyjności polskiej gospodarki na świecie, która opierałaby się na innowacyjnej technologii i unikatowej wiedzy.

Działającą na rzecz fotoniki w Polsce organizacją jest Klaster Fotoniki i Światłowodów. Jest on otwartą inicjatywą kooperacyjną skupiającą przedsiębiorstwa, jednostki naukowo-badawcze oraz instytucje otoczenia biznesu działające w obszarze fotoniki, w tym w zakresie technologii światłowodowej. Głównym celem działalności Klastra jest kształtowanie korzystnych warunków dla rozwoju przedsiębiorstw branży fotonicznej oraz firm korzystających z technologii światłowodowej, wzrost ich konkurencyjności poprzez dostarczanie wiedzy, wymianę dobrych praktyk wspieranie innowacyjności oraz stymulowanie współpracy firm i instytucji.

Klaster Fotoniki i Światłowodów jest ambasadorem działań na rzecz rozwoju i promocji polskiego sektora fotonicznego, który ma wysoki potencjał, aby stać się wizytówką polskiego przemysłu zaawansowanych technologii. Przedstawiciele Klastra aktywnie uczestniczą w krajowych oraz międzynarodowych targach i konferencjach branżowych, monitorują potrzeby przemysłu i wykonują prognozy dla rynku i branży, aby właściwie modyfikować kierunki rozwoju i ulepszać produkty zgodnie ze światowymi trendami. Kluczową działalnością Klastra jest rozległy proces tworzenia kontaktów pomiędzy przedstawicielami różnych firm oraz pomiędzy firmami, jednostkami badawczymi i instytucjami otoczenia biznesu. Gotowość do podejmowania współpracy na różnych płaszczyznach oparta jest na wzajemnym zaufaniu, co pozwala na synergiczne wykorzystanie kompetencji poszczególnych członków Klastra, czerpanie korzyści wynikających z dostępu do wspólnej bazy umiejętności, oferty szkoleniowej czy działań marketingowych również skierowanych na rynki zagraniczne.

Założycielem i koordynatorem Klastra jest Polskie Centrum Fotoniki i Światłowodów. Centrum, jako twórca i koordynator Klastra Fotoniki i Światłowodów, pełni funkcję reprezentacyjną na zewnątrz Klastra, w tym poprzez nawiązywanie kontaktów z partnerami biznesowymi i naukowymi, pozyskiwanie kolejnych, nowych podmiotów zaangażowanych w działalność badawczo-rozwojową oraz we współpracę na rzecz rozwoju fotoniki w Polsce. Centrum angażuje się i prowadzi działalność w zakresie pozyskiwania środków finansowych na projekty badawcze przede wszystkim w dziedzinie fotoniki, optyki, optoelektroniki oraz dziedzinach mających wpływ na rozwój technologii światłowodowej, w tym fizyki, chemii, inżynierii materiałowej, telekomunikacji i wielu innych.

Kontakt: strona www, fan page

Informacje ogólne o klastrze:
Nazwa: Klaster Designu Innowacji i Mody
Koordynator: Klaster Designu Innowacji i Mody Sp. z o.o
Ilość członków w klastrze: 53
Liczba przedsiębiorstw w klastrze: 24
Rok założenia: 2013

Charakterystyka klastra:
Koordynatorem Klastra jest stowarzyszenie Klaster Designu Innowacji i Mody. Klaster powstał z inicjatywy Towarzystwa Mediów Lokalnych i Stowarzyszenia Inicjatyw Samorządowych. Misją Klastra jest stworzenie warunków rozwoju innowacji m.in. szeroko pojętego wzornictwa przemysłowego oraz branży odzieżowej, która stanowi istotny segment przemysłu w regionie. Klaster jest platformą szeroko rozumianej współpracy lubelskiego  środowiska naukowego, projektantów i producentów oraz promocji lubelskich marek mającej na celu budowanie powiązań pomiędzy nimi dla zwiększenia ich innowacyjności, efektywności oraz promocji i rozwoju mierzonego wzrostem konkurencyjności i ekspansji na nowe rynki. Klaster zaangażował się także we współpracę przy tworzeniu nowego kierunku: wzornictwo na UMCS. Klaster zrzesza organizacje pozarządowe, instytucje, otoczenie biznesu, projektantów, stylistów i przedsiębiorstwa.

Kontakt: fan page

Informacje ogólne o klastrze:
Nazwa: Lubelska Medycyna – ​Klaster Usług Medycznych i Prozdrowotnych
Koordynator: Gmina Lublin i Uniwersytet Medyczny w Lublinie
Ilość członków w klastrze: 154 
Liczba przedsiębiorstw w klastrze: 123
Rok założenia: 2014

Charakterystyka klastra:
Lubelska Medycyna – ​Klaster Usług Medycznych i Prozdrowotnych powstał, aby wspierać rozwój lubelskiej branży medycznej. Klaster wpisuje się w inteligentną specjalizację uzupełniającą województwa lubelskiego, która obejmuje usługi medyczne i usługi prozdrowotne.

Inicjatywę powołania klastra podjęły Urząd Miasta Lublin i Uniwersytet Medyczny. Umowa partnerstwa została zawarta 21 stycznia 2014r. W krótkim okresie do klastra przystąpiły kolejne podmioty.

Wizja:
Klaster Lubelska Medycyna jest zintegrowanym środowiskiem podmiotów świadczących kompleksowe usługi w zakresie ochrony zdrowia na światowym poziomie.

Misja:
Misją Klastra jest podejmowanie działań nakierowanych na integrację podmiotów funkcjonujących w obszarze ochrony zdrowia w celu usprawnienia jakości świadczonych usług.
Uczestnikami klastra mogą być uczelnie wyższe, jednostki naukowo-badawcze, podmioty lecznicze, przedsiębiorcy z branży medycznej i okołomedycznej, instytucje otoczenia biznesu oraz jednostki samorządu terytorialnego.

Cele klastra:

• stworzenie i rozwój marki regionalnej branży medycznej
• wsparcie rozwoju lubelskiej branży medycznej
• poprawa jakości usług w zakresie ochrony zdrowia

Kontakt: strona www, fan page

Informacje ogólne o klastrze:
Nazwa: Lubelski Klaster Instytucji Otoczenia Biznesu
Koordynator: Lubelska Fundacja Rozwoju
Ilość członków w klastrze: 19
Liczba przedsiębiorstw w klastrze: 4
Rok założenia: 2014

Charakterystyka klastra:
Celem inicjatywy jest poprawa warunków do inicjowania i rozwoju innowacyjnej przedsiębiorczości w województwie lubelskim. W grupie założycielskiej Klastra znajduje się 14 instytucji otoczenia biznesu (w tym przedsiębiorstwa)  oraz 2 uczelnie wyższe. Pierwszym koordynatorem Klastra jest Lubelska Fundacja Rozwoju. Uczestnicy Klastra zamierzają opracowywać wspólne projekty, wymieniać się informacjami, realizować wspólne akcje promocyjne oraz uzupełniać ofertę i podnosić jakość świadczonych usług. Klaster prowadzić będzie współpracę międzynarodową promując lubelskie rozwiązania technologiczne oraz poszukiwać kooperantów dla lokalnych przedsiębiorców. Zamiarem inicjatorów Klastra jest również skuteczne lobbowanie o interesy środowiska innowacyjnych przedsiębiorstw wobec administracji samorządowej.

Kontakt: strona www, fan page

Informacje ogólne o klastrze:
Nazwa: Lubelski Klaster Zaawansowanych Technologii Lotniczych
Koordynator: Stowarzyszenie „Lubelski Kalster Zaawansowanych Technologii Lotniczych”
Ilość członków w klastrze: 40
Liczba przedsiębiorstw w klastrze: 40
Rok założenia: 2015

Charakterystyka klastra:
W dniu 17 kwietnia 2014 r. z inicjatywy Urzędu Miasta Lublin, Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubelskiego oraz PZL – Świdnik został podpisany list intencyjny w sprawie powołania Lubelskiego Klastra Zaawansowanych Technologii Lotniczych. Misją klastra jest wymiana wiedzy, intensyfikacja współpracy pomiędzy członkami, wzrost innowacyjności i w konsekwencji rozwój konkurencyjności przedsiębiorstw i regionu. Jako jeden z głównych celów działania przyjęto integrację środowiska dużych firm oraz MŚP ze sferą badawczo-rozwojową w branży lotniczej jak również stymulowanie rozwoju nowych technologii oraz rozwój zaplecza analityczno-badawczego. Misję Klastra stanowi także transfer nowych rozwiązań technicznych i technologicznych do procesów produkcji oraz wzrost przedsiębiorczości w branży lotniczej województwa lubelskiego. Klaster Zaawansowanych Technologii Lotniczych stawia na rozwój zaplecza edukacyjno- szkoleniowego w zakresie przygotowania wysokiej jakości kadr na potrzeby przemysłu lotniczego oraz promocję branży lotniczej jako nośnika innowacji w Lublinie i województwie lubelskim. 13 stycznia 2015r. Lubelski Klaster Zaawansowanych Technologii Lotniczych przyjął formę prawną stowarzyszenia.

Kontakt: strona www

Informacje ogólne o klastrze:
Nazwa: Lubelski Klaster Biotechnologiczny
Ilość członków w klastrze: 34
Liczba przedsiębiorstw w klastrze: 22
Rok założenia: 2015

Charakterystyka klastra:
Klaster ma stymulować międzysektorową współpracę na rzecz rozwoju lubelskich badań biotechnologicznych. Główne działania mają się skupić na inicjowaniu i realizacji wspólnych przedsięwzięć naukowych oraz gospodarczych z zakresu biotechnologii a także pozyskiwaniu w ramach unijnych lub krajowych funduszy i programów dofinansowania ośrodków na realizację przedsiêwzięć o charakterze naukowo-badawczym, szkoleniowym i inwestycyjnym.

Kontakt: strona www

Koordynator Klastra: Fundacja Lubelska Wyżyna Przemysłowa

Rok założenia: Klaster – 2018 r., Fundacja – 2017 r.

Liczba członków w Klastrze: 29, tym:

• Liczba przedsiębiorstw: 22
  • ABM Greiffenberger Polska Sp. z o.o.
  • ALBI-TECH Sp. z o.o.
  • ANTRACO Sp. z o.o.
  • Business Masters Sp. z o.o.
  • CEWAR WIĘCH Sp. J.
  • DOZBUD DEVELOPMENT Zalewski Zbigniew
  • GPMotion Sp. z o.o.
  • GRUPA PGS Sp. z o.o.
  • HERMAR Rozalia Herda
  • IMPALA S.A.
  • Lubelska Wytwórnia Dźwigów Osobowych “LIFT-SERVICE” S.A.
  • MT LEGAL Sp. z o.o.
  • NOYEN Sp. z o.o.
  • ORGANIC POLSKA Sp. z o.o.
  • PAK-PCE Polski Autobus Wodorowy Sp. z o.o.
  • PROTEKTOR S.A.
  • R&D Centre INVENTOR Sp. z o.o.
  • RST Roztocze Sp. z o.o.
  • SIPMA S.A.
  • TRILUX Sp. z o.o.
  • WIKPOL Sp. z o.o.
  • WIRTEK Marcin Grondkowski
• Liczba instytucji otoczenia biznesu: 4
  • Lubelski Park Naukowo Technologiczny S.A.
  • Port Lotniczy Lublin S.A.
  • Puławski Park Naukowo-Technologiczny Sp. z o.o.
  • Tarki Lublin S.A.
• Liczba szkół wyższych: 3
  • Lubelska Akademia WSEI
  • Politechnika Lubelska
  • Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie

Charakterystyka organizacji:

Fundacja Lubelska Wyżyna Przemysłowa (dawniej “Lubelska Wyżyna Motoryzacyjna i Maszynowa”) została założona w listopadzie 2017 r. przez 18 Fundatorów: firmy produkcyjne, szkoły wyższe oraz instytucje otoczenia biznesu, wyrażających wolę współpracy na rzecz rozwoju branży produkcyjnej oraz branż pokrewnych, a także zwiększenia innowacyjności i konkurencyjności regionów w kluczowym obszarze, jakim jest przemysł. Od lutego 2018 r. Fundacja pełni funkcję Koordynatora Klastra Wyżyna Przemysłowa, w którym obecnie uczestniczy 28 podmiotów.

Utworzenie tych organizacji poprzedzone było analizą sektora przemysłu w Lublinie i regionie oraz szczegółową weryfikacją potrzeb pracodawców. Celem Fundacji i Klastra jest stworzenie platformy współpracy, która pozwoli jego uczestnikom na efektywne połączenie oraz wykorzystanie potencjału uczelni wyższych, jednostek naukowo-badawczych i instytucji otoczenia biznesu oraz władz samorządowych i przedsiębiorstw w celu ułatwienia transferu wiedzy, doświadczeń, a także innowacji pomiędzy ich Uczestnikami.

Prowadzone przez Fundację i Klaster działania dedykowane są niemal wszystkim interesariuszom sektora przemysłu i produkcji przemysłowej, poszukującym rozwiązań w zakresie optymalizacji procesów, ale także rozwoju w zakresie pozyskiwania kadr oraz profesjonalizacji współpracy w dziedzinie kształcenia zawodowego.

Działamy dla przemysłu – dzięki naszemu doświadczeniu i wiedzy jesteśmy w stanie zaproponować optymalne rozwiązania w zakresie produkcji, logistyki, zarządzania łańcuchem dostaw oraz w innych obszarach związanych z przemysłem.

Cele Fundacji i Klastra

Cele Fundacji i Klastra obejmują w szczególności:

• stworzenie sieci współpracy oraz budowę trwałych, horyzontalnych powiązań pomiędzy Uczestnikami Klastra w celu efektywnego wykorzystania istniejących możliwości rozwoju przemysłu i produkcji przemysłowej poprzez wymianę wiedzy, doświadczeń oraz rozwój regionalnych powiązań kooperacyjnych,
• integrację przedsiębiorstw prowadzących działalność gospodarczą w przemyśle i produkcji przemysłowej,
• stymulowanie rozwoju nowych technologii oraz rozwój zaplecza analityczno-badawczego na potrzeby przemysłu i produkcji przemysłowej oraz wspieranie transferu nowych rozwiązań technicznych i technologicznych do procesów produkcji,
• podnoszenie poziomu konkurencyjności Uczestników Klastra oraz wsparcie ich aktywności na rynkach międzynarodowych,
• działalność edukacyjną oraz rozwój zaplecza edukacyjno-szkoleniowego w zakresie przygotowania wysoko wykwalifikowanej kadry na potrzeby przemysłu poprzez wspieranie tworzenia pro-innowacyjnych kierunków oraz sposobów edukacji,
• realizację regionalnych, krajowych lub międzynarodowych projektów mających na celu rozwój i zwiększenie innowacyjności podmiotów działających w sektorze przemysłu i produkcji przemysłowej.

Flagowe projekty Fundacji i Klastra:

1. #LubLean
   Od 2018 r. Fundacja prowadzi cykl #LubLean (wcześniej YOKOTEN), w ramach którego organizuje warsztaty i konferencje dla szeroko rozumianego sektora produkcyjnego.

Wydarzenia te stały się płaszczyzną do prezentacji najnowszych rozwiązań technologicznych w kontekście wykorzystania ich w zaawansowanym sposobie zarządzania firmą. Doświadczeni praktycy biznesowi oraz przedstawiciele firm zajmujących się wdrożeniami przemysłu 4.0, automatyzacją i robotyzacją pokazują, jak prowadzić firmę w Polsce i w jaki sposób przygotować się do nieuniknionych zmian technologicznych w produkcji w niedalekiej przyszłości.

Idea #LubLean, bazująca na dzieleniu się dobrymi praktykami, a także podjęta tematyka, co roku spotykają się z dużym zainteresowaniem uczestników reprezentujących firmy przemysłowe nie tylko z regionu, ale z całej Polski.
Odpowiadając na sygnały Uczestników Konferencji, działając z zamiarem wzmocnienia procesu dzielenia się wiedzą i dobrymi praktykami, Fundacja w 2019 r. rozpoczęła organizację spotkań w stylu MEETUP, pod hasłem #LubLean, których celem jest omawianie różnych kwestii związanych z zarządzaniem procesami w zakładach produkcyjnych oraz sieciowanie przedstawicieli lubelskiego biznesu. Spotkania mają charakter nieformalny – stawiamy na otwartość i zaangażowanie podczas prowadzonych „po godzinach pracy” dyskusji.

2. Centrum Technologii i Wdrożeń
   CTW to jeden z flagowych produktów Fundacji Lubelska Wyżyna Przemysłowa, będący odpowiedzią na potrzeby rozwojowe i transformacyjne świadomych firm, działających w dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości biznesowej.

Celem projektu jest wsparcie w podnoszeniu konkurencyjności przedsiębiorstw poprzez dostarczenie im najnowszej, najbardziej skutecznej wiedzy transformacyjnej we wszystkich zdefiniowanych obszarach zarządzania, zielonych transformacji, automatyzacji i digitalizacji.
Wierzymy, że to ludzie są prawdziwą siłą napędową wielkich firm.

Dlatego też nieustannie się rozwijamy, aby wspierać innych w ich drodze do osiągnięcia wielkości.

Jesteśmy zespołem pasjonatów, którzy łączą w sobie różnorodne doświadczenia i umiejętności. Dzięki temu możemy spojrzeć na wyzwania biznesowe z różnych perspektyw, co przekłada się na innowacyjne i efektywne rozwiązania. Nasi konsultanci są tu po to, aby przynosić wartość dla naszych Klientów.
Nie tylko czerpiemy radość z naszej pracy, ale również z satysfakcji, jaką otrzymujemy, gdy widzimy sukcesy naszych Klientów. Dążymy do tego, aby być nie tylko dostawcami usług, ale także wartościowymi partnerami. Nasza misja polega na tym, aby pomagać innym osiągnąć swój pełen potencjał, aby odnieść sukces.

Wspólnie budujemy zaufanie, oparte na profesjonalizmie, uczciwości i zaangażowaniu. Naszym celem jest dostarczanie najwyższej jakości usług, które przynoszą realne rezultaty. Nasz zespół składa się z wykwalifikowanych ekspertów, którzy nieustannie poszerzają swoją wiedzę i umiejętności, aby być zawsze na bieżąco z najnowszymi trendami i najlepszymi praktykami.

Dzięki naszej różnorodności, każde zlecenie traktujemy jako nowe wyzwanie, na które angażujemy całą naszą pasję i determinację. Jesteśmy gotowi, aby wesprzeć Was w każdym kroku Waszej drogi do sukcesu.

Razem tworzymy silne fundamenty, na których budujemy naszą wspólną przyszłość. Zapraszamy Was do odkrycia naszej strony internetowej i dołączenia do naszej społeczności. Jeśli macie jakiekolwiek pytania lub potrzebujecie wsparcia, jesteśmy tutaj, aby pomóc.

3. Kadry przyszłości
   Nie mniej ważne działania Fundacja prowadzi w zakresie przygotowywania przyszłych kadr oraz profesjonalizacji współpracy w dziedzinie kształcenia zawodowego. W tej kwestii organizowana jest co roku konferencja „Inżynierowie dla Lublina”, promująca techniczne kierunki kształcenia oraz pracę w lubelskim przemyśle.

Ten sam cel miała organizowana w 2017 r. kampania „Pracuję w Lublinie”, w ramach której pokazywane były prawdziwe historie absolwentów lubelskich szkół technicznych, którzy z sukcesem robią karierę w lubelskim przemyśle.
„Inżynierowie dla Lublina” to cykliczne wydarzenie dedykowane uczniom ostatnich klas szkół podstawowych oraz szkół technicznych. Głównym celem konferencji jest promocja szkolnictwa zawodowego oraz technicznych kierunków kształcenia, a w konsekwencji pracy w lubelskim przemyśle, wśród młodych ludzi, którzy stoją w obliczu wyboru ścieżki kariery.

Studia podyplomowe „Innowacyjne zarządzanie produkcją” prowadzone są na Wydziale Ekonomicznym Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, a Fundacja LWP jest ich partnerem. Ich program oparty jest na filozofii ciągłego doskonalenia (Kaizen), Lean Management i SixSigma. Kierunek dedykowany jest pracownikom zaangażowanym w planowanie, realizację procesów produkcyjnych i usługowych, realizację procesów logistycznych, zarządzania jakością i ciągłym doskonaleniem. To solidna porcja wiedzy na temat nowoczesnego zarządzania firmą, optymalizacji procesów i wdrażania zmian poprawiających wydajność organizacji.

80% zajęć ma charakter praktyczny (warsztaty, gry, symulacje). W ramach zaliczenia uczestnicy studiów prezentują realne projekty wdrożone w ich firmach w toku nauczania. Dotychczas średnie oszczędności, wygenerowane w ramach tych wdrożeń, wyniosły 20 tys. zł/projekt!
Od lat Fundacja współpracując z władzami samorządowymi próbuje zacieśnić współpracę pomiędzy biznesem a szkołami technicznymi. Realizowane dotychczas projekty miały na celu zwiększenie obecności uczniów oraz nauczycieli praktycznej nauki zawodu u pracodawców, gdzie mogliby zdobywać aktualne i przede wszystkim potrzebne umiejętności i kompetencje, a dzięki temu w przyszłości płynnie wchodzić na rynek pracy lub kształcić osoby gotowe do podjęcia pracy w przemyśle.

Na bieżąco zapraszamy firmy należące do Klastra i prowadzące działalność w przemyśle w regionie lubelskim do wspólnego wypracowywania dobrych praktyk w zakresie współpracy ze szkołami technicznymi.

Kontakt:

kontakt@wyzynaprzemyslowa.pl

www.wyzynaprzemyslowa.pl

Informacje ogólne o klastrze:
Nazwa: Polski Klaster Rolnictwa Precyzyjnego  

Koordynator: Krzysztof Muciek

Ilość członków w klastrze: 9
Liczba przedsiębiorstw w klastrze: 3
Rok założenia: 2023

Charakterystyka klastra:
Stowarzyszenie „Polski Klaster Rolnictwa Precyzyjnego”, jest samorządną organizacją społeczną o charakterze gospodarczym i naukowym, zrzeszającą osoby fizyczne i prawne oraz organizacje prowadzące działalność gospodarczą, instytuty naukowobadawcze, instytucje państwowe i samorządowe, uczelnie wyższe.

We współczesnym rolnictwie następuje niezwykle intensywny wzrost znaczenia zastosowania informatyki i narzędzi cyfrowych w celu zwiększenia ilości i jakości produkcji rolnej. Zmniejsza się areał powierzchni przeznaczonej do upraw i zwiększa się liczba ludności  –  należy zatem poszukiwać innowacyjnych metod i narzędzi  do procesu ich  aktywnego i pełnego wykorzystania  na powierzchni  współczesnej  plantacji. Współpraca firm z obszaru agro i informatycznych jest koniecznym wyzwaniem dla jak najlepszego wykorzystania wzajemnego potencjału w celu współpracy nad tworzeniem innowacyjnych metod i narzędzi do zastosowania w rolnictwie i środowisku naturalnym.

Cele Klastra

Celem głównym Stowarzyszenia jest realizacja misji – idei rozwoju rolnictwa w oparciu o nowoczesne i innowacyjne technologie.

Ideą funkcjonowania Polskiego Klastra Rolnictwa Precyzyjnego jest wsparcie dynamicznej współpracy z rożnymi instytucjami, firmami, producentami, która pozwoli kreować nowe trendy w nowoczesnym rolnictwie oraz sprostać oczekiwaniom współczesnego świata w zaspokajaniu zapotrzebowania na zdrową żywność.

Celem Klastra będzie:

– rozpowszechnianie informacji o rozwiązaniach umożliwiających otrzymywanie wymiernych efektów produkcji rolnej,

– propagowanie rozwiązań zwiększających zyskowności przy równoczesnej świadomej optymalizacji kosztów,

– uświadamianie celowości zastosowania technologii charakteryzujących się wysokim stopniem innowacyjności  oraz spełniających najwyższe standardy techniczne w rolnictwie i ochronie środowiska.

Głównym zadaniem jest zrzeszenie przedsiębiorstw i instytucji prowadzących działalność branżową oraz powiązanych z nimi firm, wspierania innowacyjności, promowania organizacji, produktów, usług i kadry.

Polski Klaster Rolnictwa Precyzyjnego realizuje cele w szczególności poprzez:

1. Prowadzenie działalności mającej na celu rozpowszechnianie informacji o najnowszych technologiach
   1. promowanie idei rolnictwa precyzyjnego gwarantujących uzyskiwanie plonów najwyższej jakości, eliminując nadmiar związków chemicznych nieprzyswajalnych przez organizmy żywe i tym samym wpływające negatywnie na środowisko naturalne;
   1. promowanie wdrażania rozwiązań mających wpływ na ochronę przyrody i środowiska naturalnego, w tym
      na rozwój nowoczesnego systemu gospodarowania odpadami i wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych;
   1. prowadzenie działań na rzecz rozwoju i modernizacji rolniczej infrastruktury technicznej;

• Integracja środowiska przedstawicieli:
• branży rolniczej
• naukowej
• instytutów i centrów badawczych
• Prowadzenie działań na rzecz standaryzacji i normalizacji wdrażanych rozwiązań.
• Reprezentowanie i ochrona interesów gospodarczych członków Stowarzyszenia.
• Wzajemna pomoc i wymiana doświadczeń pomiędzy członkami Stowarzyszenia.
• Promowanie i wspieranie rozwoju przedsiębiorczości i konkurencyjnej gospodarki, opartej na wiedzy.
• Promowanie i wspieranie rozwoju: rynku innowacji, nowych technologii i transferu wiedzy.
• Promowanie i wspieranie systemu oświaty i wychowania oraz rozwoju: nauki, edukacji i kształcenia ustawicznego.
• Podnoszenie wiedzy producentów rolnych.
• Łączenie podmiotów, które mają kompetencje w kluczowych etapach produkcji rolnej.
• Powadzenie doradztwa personalnego, a także przeciwdziałanie bezrobociu.
• Informatyzacja wsi oraz wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich.
• Budowanie wspólnej marki firm reprezentowanych przez członków stowarzyszenia.
• Wspieranie rozwoju przedsiębiorczości i wspieranie inicjatyw gospodarczych.
• Współdziałanie z organami władzy administracji rządowej i samorządowej.
• Wspieranie  wykreowania polskiego rolnictwa jako atrakcyjnego miejsca dla inwestorów zewnętrznych.
• Organizacja konferencji, szkoleń i seminariów.
• Prowadzenie działalności na rzecz ogółu społeczeństwa, także grup znajdujących się w trudnej sytuacji, w szczególności: obrona praw różnych grup społecznych oraz praw osób indywidualnych, w tym obrona praw konsumenta, ze szczególnym uwzględnieniem branży rolniczej.
• Tworzenie różnorodnych form współpracy pomiędzy krajami Europy Wschodniej i Zachodniej. Promowanie i wspieranie rozwoju integracji europejskiej oraz kontaktów międzynarodowych i współpracy przygranicznej.
• Wspieranie ochrony i promocji zdrowia.
• Promowanie i wspieranie rozwoju: kultury fizycznej, sportu, turystyki, wypoczynku i rekreacji .
• Powołanie ,promowanie i wspieranie think tanków z obszaru agro.
• Tworzenie warunków do wsparcia i promocji  starupów z  obszaru agro.
• Upowszechnianie i ochrona praw konsumentów produktów żywnościowych.

Koordynatorem Klastra jest Krzysztof Muciek

Kontakt: strona www  http://www.polskiklasterrolnictwaprecyzyjnego.pl

e-mail: biuropkrp@gmail.com