Fotonika ma szansę stać się jednym z najważniejszych rozwiązań nie tylko dla rozwoju wielu sektorów gospodarki, ale również dla wzrostu jakości życia ludzi na całym świecie. Lublin posiada ponad 40-letnią naukową tradycję związaną z użyciem światła jako nośnika informacji, a cały region ogromny potencjał do wykorzystania technologii w przemyśle.
Fotonika
To nauka o wykorzystaniu światła jako narzędzia do zdobywania, przetwarzania i wysyłania informacji. Znajduje zastosowanie w optyce, telekomunikacji i informatyce. Z technologii korzystają również inne dziedziny gospodarki, na przykład lotnictwo, obronność, robotyka, motoryzacja, budownictwo, przemysł wydobywczy czy kosmiczny, nowoczesne rolnictwo, leśnictwo, kosmetologia, a także medycyna.
Fotonika daje szerokie pole do nawiązywania wszechstronnej kooperacji, która staje się sprężyną do rozwoju lokalnej gospodarki. Lublin jest silnym ośrodkiem akademickim, w którym rozwija się efektywna współpraca między nauką a biznesem. Akademicy z lubelskich uczelni prowadzą badania, poszukując rewolucyjnych rozwiązań, które następnie komercjalizowane są z pomocą prywatnych przedsiębiorstw. Przykładem w zakresie fotoniki może być współpraca lubelskiej firmy EMBIQ z Instytutem Elektroniki i Technik Informatycznych Politechniki Lubelskiej. W wyniku kooperacji opracowane zostały czujniki światłowodowe do badania składu substancji, które znajdują zastosowanie w przemyśle spożywczym, między innymi w browarnictwie i serowarstwie.
Wykorzystanie fotoniki stało się także podstawą stworzenia paneli fotowoltaicznych w laboratoriach Wydziału Mechanicznego Politechniki Lubelskiej. Ich kompozyty (miedź, ind, gal i selen) wykazują wysoką odporność na urazy mechaniczne, a same panele są w stanie wykryć i wyrównać zmiany w poziomie nasłonecznienia. Dzięki temu znajdują zastosowanie w ekologicznym transporcie, w tym w zeroemisyjnym transporcie miejskim.
Lubelski światłowód
Światłowód to jedno z rozwiązań wykorzystujących zasady fotoniki. Znajduje szerokie zastosowanie w różnych dziedzinach gospodarki – telekomunikacji, bioekonomii, inżynierii medycznej i biotechnologicznej, produkcji i dystrybucji energii niskoemisyjnej, branży IT czy automatyzacji.
Lublin nosi zaszczytny tytuł kolebki polskiego światłowodu. Autorami pierwszego polskiego (a drugiego na świecie) kabla tego typu byli pracownicy naukowi Wydziału Chemii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. W 1978 toku światłowód o długości 2,5 km przesłał informację między dwoma automatycznymi centralami telefonicznymi. Dziś przez Polskę przebiega 420 tys. kilometrów światłowodów, które umożliwiają szybkie połączenie telefoniczne i internetowe.
Stworzenie światłowodu od ponad 40 lat niezmiennie jest pretekstem do dalszych, bardziej zaawansowanych badań. W Pracowni Technologii Światłowodów Optical Fibres UMCS w ostatnim czasie opracowano nowy materiał – włókno polimerowe, które przekaże informacje szybciej niż wykorzystywane dotychczas szkło krzemionkowe. Dzięki temu światłowód znajdzie o wiele szersze zastosowanie.
W regionie rozwija się między innymi sektor IT, branża medyczna i biotechnologiczna, a także produkcja oparta na najnowszych technologiach. Każda z tych dziedzin jest potencjalnym odbiorcą technologii światłowodowej. Najjaśniejszym w ostatnim czasie przykładem zastosowania technologii jest działalność spółki SDS Optics. Jej projekt inPROBE wykorzystuje światłowód jako kluczowy element mikrosondy, która w czasie rzeczywistym ma wykrywać markery nowotworowe, a tym samym zastąpić bolesną i czasochłonną biopsję. Udział w badaniach brały lubelskie uczelnie – Uniwersytet Medyczny w Lublinie oraz Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie.
Finansowanie
Unia Europejska stawia fotonikę wśród sześciu kluczowych, a nawet strategicznych dla Europy nowoczesnych technologii. Województwo Lubelskie było pierwszym regionem w Polsce, który zdecydował się na dofinansowanie rozwoju technologii światłowodowej. Na podstawie partnerstwa z Narodowym Centrum Badań i Rozwoju samorząd przeznaczył 100 mln złotych na wsparcie badań w obszarze fotoniki. Swoją cegiełkę dołożyła Unia Europejska. Dofinasowanie badań w Ramach Regionalnego Programu Operacyjnego wyniosło 20 mln zł.
Lubelski samorząd, przedsiębiorcy i naukowcy zdają sobie sprawę z istoty szerokiego zastosowania technologii światłowodowych. Unowocześnienie wielu gałęzi przemysłu z zastosowaniem innowacyjnych rozwiązań z zakresu fotoniki to szansa na tworzenie nowych miejsc pracy i zwiększenie konkurencyjności lubelskich przedsiębiorstw.