Inwestorzy, którzy są już obecni na polskim rynku lub rozważają na jego wejście, mogą liczyć nie tylko na bezpośrednie wsparcie samorządów lokalnych, różne formy zachęt z ich strony czy ulgi podatkowe w ramach Polskich Stref Inwestycji, ale także na znaczące środki finansowe z Funduszy Europejskich. Od 2004 r. Polska jako kraj członkowski może w znaczący sposób korzystać ze wsparcia finansowego Unii Europejskiej. W latach 2007-2013 nasz kraj otrzymał z budżetu UE ponad 67 mld euro, natomiast w najnowszej perspektywie finansowej (2014-2020) – 105,8 mld euro. Nie ulega wątpliwości, że UE wnosi znaczący wkład w rozwój polskiej gospodarki. Uruchomienie poszczególnych programów pozwala na rozwój w obszarach badań, innowacji, środowiska i cyfryzacji oraz zapewnia wsparcie dla firm w rozwoju ich działalności.
Projekty realizowane przy wsparciu z programów finansowanych w ramach perspektywy finansowej (2014-2020) dobiegają końca, jednocześnie trwają prace nad wsparciem instrumentów finansowanych w latach 2021-2027. Polska będzie miała do dyspozycji około 76 mld euro (72,2 mld euro z polityki spójności i 3,8 mld euro z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji), stając się tym samym jednym z największych, obok Grecji i Włoch, beneficjentów Unii Europejskiej. Jakie są priorytety programu i gdzie będą inwestowane fundusze?
W nadchodzącej siedmioletniej perspektywie finansowej nacisk położony jest na ochronę środowiska, rozwój infrastruktury, wzrost kapitału ludzkiego oraz cyfryzację. Podobnie jak w poprzedniej perspektywie finansowej UE (2014-2020), w nowej perspektywie około 60% środków z polityki spójności trafi do programów realizowanych na poziomie krajowym, natomiast 40% (21,5 mld euro) zostanie przeznaczonych na 16 programów regionalnych, zarządzanych przez samorządy województw. Lubelskie jest jednym z największych beneficjentów w Polsce i otrzyma łącznie 2,27 mld euro.
Perspektywa finansowa na lata 2021-2027 koncentruje się na pięciu celach:
- Bardziej konkurencyjna i inteligentna Europa dzięki wspieraniu innowacyjnej i inteligentnej transformacji gospodarczej oraz regionalnej łączności cyfrowej (CP 1).
- Bardziej przyjazna dla środowiska, niskoemisyjna i przechodząca w kierunku gospodarki zeroemisyjnej oraz odporna Europa dzięki promowaniu czystej i sprawiedliwej transformacji energetycznej, zielonych i niebieskich inwestycji, gospodarki o obiegu zamkniętym, łagodzenia zmian klimatu i przystosowania się do nich, zapobiegania ryzyku i zarządzania ryzykiem, oraz zrównoważonej mobilności miejskiej (CP 2).
- Lepiej połączona Europa dzięki zwiększeniu mobilności (CP 3).
- Europa o silniejszym wymiarze społecznym bardziej sprzyjająca włączeniu społecznemu i wdrażająca Europejski filar praw socjalnych (CP 4).
- Europa bliższa obywatelom dzięki wspieraniu zrównoważonego i zintegrowanego rozwoju wszystkich rodzajów terytoriów i inicjatyw lokalnych (CP 5).
Istnieje również cel dodatkowy:
Wspieranie regionów i obywateli w łagodzeniu społecznych, gospodarczych i środowiskowych skutków przejścia na gospodarkę neutralną dla klimatu.
Wyżej wymienione cele będą realizowane poprzez 26 programów krajowych i 16 programów regionalnych.
| Kluczowe Programy Krajowe | Obszary wsparcia |
| Program Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko (FEnIKS) | Główne obszary wsparcia przewidziane w programie to inwestycje w zakresie: – technologii energooszczędnych i odzyskiwania energii w procesie produkcji – produkcji energii ze źródeł odnawialnych. – transportu niskoemisyjnego i mobilności miejskiej – opieki zdrowotnej (infrastruktura oraz poprawa jakości i dostępności usług zdrowotnych) – rozwoju infrastruktury transportowej, w tym transportu multimodalnego, oraz rozwiązań cyfrowych w polskim systemie transportowym |
| Program Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG) | Obszary wsparcia obejmują m.in: – rozwój innowacyjnych produktów, projekty B+R – transfer technologii – wdrażanie europejskiej polityki Zielonego Ładu |
| Program Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego (FERS) | W ramach programu wspierane są następujące inwestycje: -promowanie zatrudnienia i wspieranie mobilności pracowników -promowanie włączenia społecznego i zwalczanie ubóstwa -inwestowanie w edukację, umiejętności i uczenie się przez całe życie -wzmacnianie zdolności instytucjonalnych i efektywnej administracji publicznej |
| Program Fundusze Europejskie na Rozwój Cyfrowy (FERC) | Program wspiera inwestycje w dziedzinie – superkomputeryzacja – sztuczna inteligencja – bezpieczeństwa cybernetycznego – zaawansowanych umiejętności cyfrowych – zapewnienie szerokiego zastosowania technologii cyfrowych w całej gospodarce i społeczeństwie |
| Program Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej (FEPW) | Program jest przeznaczony dla województw: lubelskiego, podkarpackiego, podlaskiego, świętokrzyskiego, warmińsko-mazurskiego mazowieckiego z wyłączeniem miasta stołecznego Warszawy i powiatów przyległych. Dotyczy on: – wsparcia dla tworzenia miejsc pracy – tworzenia i rozwoju innowacyjnych przedsiębiorstw – inwestycji w automatyzację i robotyzację – wdrażania rozwiązań mających na celu zmniejszenie oddziaływania na środowisko oraz poprawę jakości produktów i usług – rozwoju zrównoważonej mobilności miejskiej – rozwój infrastruktury drogowej i kolejowej – inwestycje w turystykę, usługi uzdrowiskowe i instytucje kultury |
| Program Just Transition | Programy te będą realizowane tylko w województwach: śląskim, lubelskim, łódzkim, małopolskim, śląskim i wielkopolskim. Obejmą one między innymi: – ułatwianie możliwości zatrudnienia w nowych sektorach i sektorach w okresie przejściowym – oferowanie możliwości przekwalifikowania zawodowego – poprawę efektywności energetycznej budynków mieszkalnych – inwestowanie w walkę z ubóstwem energetycznym – ułatwianie dostępu do czystej, przystępnej cenowo i bezpiecznej energii |
Z punktu widzenia naszego regionu najważniejszy program krajowy dotyczy wsparcia dla Polski Wschodniej (FEPW). Ma on na celu wzmocnienie konkurencyjności makroregionu i poprawę jakości życia we wschodniej części kraju. Dzięki niemu 2,5 mld euro otrzymają województwa: lubelskie, podlaskie, warmińsko-mazurskie, podkarpackie, świętokrzyskie i po raz pierwszy mazowieckie, z wyłączeniem miasta stołecznego Warszawy i przyległych powiatów.
Dotacje są doskonałą okazją dla małych i średnich przedsiębiorstw, innowacyjnych firm rozpoczynających działalność, a także firm z sektora turystycznego i energetycznego.
| Nowy program funduszy europejskich dla Polski Wschodniej będzie koncentrował się na 4 głównych obszarach: | |
| Przedsiębiorczość i innowacje (500 mln EUR) | – kompleksowe wsparcie dla innowacyjnych startupów – wykorzystanie procesów projektowych do dostosowania produktów i usług do potrzeb i oczekiwań klienta – automatyzacji i robotyzacji – wprowadzenie technologii pozwalających na optymalizację procesów produkcyjnych – circular economy – wdrażanie rozwiązań mających na celu zmniejszenie oddziaływania na środowisko oraz poprawę jakości produktów i usług – pożyczki na rozwój turystyki |
| Energia i klimat (840 mln EUR) | – rozwój sieci dystrybucyjnych przez operatorów; – wspieranie inwestycji, które zapobiegają i przeciwdziałają zagrożeniom naturalnym na obszarach miejskich; – rozwijanie zrównoważonej mobilności miejskiej |
| Spójna sieć transportowa (930 mln EUR) | – rozwój infrastruktury drogowej i kolejowej |
| Kapitał ludzki, turystyka oraz usługi uzdrowiskowe i SPA (190 mln EUR) | – rozwój i promocja dziedzictwa kulturowego oraz instytucji kultury – promocja dziedzictwa przyrodniczego i szlaków turystycznych – inwestycje w szlaki turystyczne – infrastruktura rekreacyjna: ponadregionalne produkty turystyczne |
Program przeznaczony dla makroregionu Polski Wschodniej nie będzie jedynym, z którego skorzysta województwo lubelskie. Oprócz środków dostępnych w ramach programów regionalnych, z których Lubelskie otrzyma łącznie 2,27 mld euro (w tym wsparcie unijne 85% – 1,768 mld euro oraz wkład krajowy 312 mln euro), nasz region jest jednym z sześciu województw (wraz z dolnośląskim, łódzkim, małopolskim, śląskim i wielkopolskim), które otrzymają wsparcie finansowe w ramach Funduszu Just Transition. Jego wysokość wyniesie 248 mln euro. Program ma na celu złagodzenie skutków przejścia na gospodarkę neutralną dla klimatu na najbardziej dotkniętych obszarach oraz pomoc ludziom w dostosowaniu się do zmieniającego się rynku pracy. Wsparcie będzie udzielane między innymi na:
- inwestycje produkcyjne w małych i średnich przedsiębiorstwach
- pomoc w szukaniu pracy
- rekultywację środowiska
- możliwości podnoszenia i zmiany kwalifikacji przez pracowników
- tworzenie nowych firm
- inwestycje w walkę z ubóstwem energetycznym
Niewątpliwie możliwości wsparcia finansowego dla inwestorów i przedsiębiorców w ramach Perspektywy Finansowej 2021-2027 są bardzo szerokie. Zachęcamy wszystkie firmy, które są już obecne na lubelskim rynku lub te, które rozważają rozpoczęcie działalności w naszym mieście, do dokładnego przeanalizowania, które z ich działań mogą kwalifikować się do wsparcia w ramach poszczególnych programów.
